ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΑΡΑΣ, Ο ΑΗΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Στα πλαίσια των εθνωφελών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον Σύνδεσμο της Αντιστασιακής Οργανώσεως «Χ», στην Αίθουσα Διαλέξεων ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ – ΔΙΓΕΝΗΣ (Πανεπιστημίου 64, 6ος Όροφος), ο κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΥΛΗΣ, Απόστρατος Αξιωματικός, πραγματοποίησε ομιλία με θέμα: ‘’ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΑΡΑΣ, Ὁ ἀητός τῆς Πελοποννήσου’’., παρουσία των κ.κ. Παναγιώτη Ζάρα και Παναγιώτη Ζάρα, ανιψιού και γιου του ήρωα.

        Την εκδήλωση προλόγισε ο Πρόεδρος της «Χ» ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑΣ, ως εξής:

« Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΑΡΑΣ ήταν ένας Έλληνας που έπραξε το χρέος του στις δύσκολες εποχές, και αυτό είναι πάντα αυτό που θέλω, δηλ. να αναδεικνύουμε στον Σύνδεσμό μας ότι σε κάθε εποχή υπάρχουνε ήρωες, οι οποίοι αντιστέκονται στις επιθυμίες εκείνων που θέλουν να επιβουλευθούν την εθνική μας ακεραιότητα, την εθνική μας ύπαρξη. Η διαχρονική πορεία του Ελληνισμού καθορίζεται από κάστρα που στήνουμε εμείς οι ίδιοι, που είναι γεγονότα, άνθρωποι και θυσίες. Ο αγώνας του Γ.Ζ., για μας τους Πελοποννήσιους είναι ένα ορόσημο στην Ιστορία μας».

        Ακολούθως, ο λόγος δόθηκε στον κ. Δ.Π., ο οποίος παρομοίασε την Οργάνωση «Χ» και τους ομιλητές των εθνοφελών εκδηλώσεών της, ως τους παλαιούς χρυσοθήρες του West, που με τα κόσκινα καθαρίζαν την άμμο από τον ποταμό, για να βρουν το χρυσάφι, να το καθαρίσουν και να λάμψει. Έτσι και εμείς καθαρίζουμε τις ιστορικές αλήθειες που έχει πετάξει το πολιτικό κατεστημένο και που προσπαθούν οι σκοπιμότητες να αλλοιώσουν, δεκαετίες τώρα. Όμως οι αξίες και τα ιδανικά είναι αιώνια και διαχρονικά, ούτε χάνονται, ούτε φθείρονται, ούτε αλλοιώνονται. Δυστυχώς αυτοί που φθείρονται και φεύγουν είναι οι άνθρωποι που προμαχούν για αυτά, για την ελευθερία, την δικαιοσύνη, την ισότητα. Έτσι λοιπόν στις 11/1/2011, έφυγε από την ζωή, σε ηλικία 96 ετών (ίσως +3 χρόνια), ο Γεώργιος Ζάρας, του Παναγιώτου, Αντιστράτηγος Χωροφυλακής ε.α. και πρώην βουλευτής Μεσσηνίας. Υπήρξε μία πρωταγωνιστική φυσιογνωμία της πολεμικής και ταραχώδους δεκαετίας 1940 -1949 στην Ηλεία και γενικά στην Πελοπόννησο.

        Ο Γ.Ζ. γεννήθηκε στο Λογγό, οικισμό του χωριού Βρεστού της Ολυμπίας Ηλείας, το 1915. Θα προσθέσω τώρα ότι όταν γεννήθηκε μάλλον θα τον επισκέφθηκαν οι 3 αρχαιοελληνικές Μοίρες, (γιατί εκεί κοντά είναι και η κοιτίδα του πολιτισμού μας, η Ολυμπία), η Κλωθώ, ή Λάχεσις και η Άτροπος, και αποφάσισαν να του παρατείνουν το νήμα της ζωής, να μην πεθάνει νέος, και να κάνει αξιόλογα και σπουδαία πράγματα. Ήταν άτρωτος, κυριολεκτικά, δεν τον έβρισκε τίποτα, δεν μπορούσε να τον ακουμπήσει ο θάνατος. Το χωριατόπαιδο, σε ηλικία 21 έτους, (1937), κλήθηκε να υπηρετήσει την πατρίδα και υπηρέτησε ως ‘ντιροτός’ λοχίας, τον κάνανε λοχία. Απολύθηκε και επανήλθε στον στρατό το 1940, την 28η Οκτωβρίου, αυτή τη φορά, με τον βαθμό του επιλοχία. Ο Γ.Ζ. έκτισε τοίχο ολόκληρο στο οικοδόμημα της Ιστορίας της Ελληνικής Χωροφυλακής και μιας αίγλης που έχει αυτός ο βαθμός του λοχία στα λαϊκά στρώματα, και έχει γίνει θρύλος (π,χ. Άντώνης Φωστερίδης / Τσαούς Αντών, Γ. Κονδύλης). Εκείνη την εποχή γινότανε καλή στρατιωτική εκπαίδευση, γιατί έβλεπαν τα σύννεφα του πολέμου. Ο λοχίας ήταν ένας μικρός ηγήτορας που, ανεξάρτητα με πόσα γράμματα ήξερε, μπορούσε να οδηγήσει τους άνδρες του στην μάχη και να λάβει τις σωστές αποφάσεις.

        Το στρατολογικό του μητρώο λέει για τον Ζάρα, ότι έλαβε μέρος σε 9 μεγάλες μάχες μέσα σε πέντε μήνες, υπό τις διαταγές των διοικητών του 5ου Συντάγματος Πεζικού, Παπαπέτρου και της 11ης Μεραρχίας, του Σωκράτη Δημάρατου (στρατηγού στον Ελληνο – Ιταλικό πόλεμο), και παρασημοφορήθηκε και για την ανδρεία του. Όταν κατέρρευσε το μέτωπο, ο Ζάρας γύρισε με τα πόδια, όπως όλος ο Ελληνικός Στρατός, στην πατρίδα του, στην κοιτίδα του. Δεν τον απασχόλησε μόνο ο βιοπορισμός του ίδιου και της οικογένειάς του, αλλά βγήκε στο βουνό, βγήκε αντάρτης στις εθνικές ανταρτικές ομάδες Χρ. Καραχάλιου – Γ. Θεοχαρόπουλου, στην περιοχή της επαρχίας Ολυμπίας. Ο Χρήστος Καραχάλιος ήτανε ταγματάρχης Πεζικού, ‘Ηλείος στην καταγωγή. Κυρίως στον Καραχάλιο πήγανε χωροφύλακες, δυνάμεις των αστυνομικών τμημάτων εκεί κοντά, Τρόπαια, Λαγκάδια, Δημητσάνα, Άστρος, κτλ., συναποκομίζοντας και τον οπλισμό τους. Ο Γ. Θεοχαρόπουλος ήτανε λοχαγός Πεζικού Ηλείας, οργανωμένος στην «Χ». Ήταν ένας από τους 14 διοικητές των της Ταγμάτων «Χ», πλην όμως με την άδεια του Γρίβα και την ευλογία του, έφυγε για την πατρίδα του, να οργανώσει το αντάρτικο. Δυστυχώς, και οι δύο έπεσαν στα χέρια κομμουνιστοσυμμοριτών και είχαν οικτρό τέλος.

        Ο Ζάρας συνελήφθη αιχμάλωτος και αναμφίβολα θα τον εκτελούσαν, αλλά, ικανότατος και εξυπνότατος, κατόρθωσε να δραπετεύσει και να σωθεί. Στην ’’Ιστορία των Δραματικών Γεγονότων της Πελοποννήσου’’, ,Β' Τόμος, Α’ Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, ο συγγραφέας Κων/νος Καραλής γράφει για τον Γ.Ζ.:

 « Μετά από την διάλυσιν των Εθνικών Ομάδων Ολυμπίας, συνελήφθη από τους ΕΑΜίτας και ωδηγήθη μαζί με άλλους στον τόπο του Γολγοθά, δια αιφνιδίας όμως κινήσεως του, κατόρθωσε να ριφθή εις παρακείμενον βάραθρον και να γλιτώσει από τους όνυχας του εκτελεστικού αποσπάσματος. Εκρύβη όπισθεν του μικρού καταρράκτου ύδατος και, παρά τας επιμόνους έρευνας των φρουρών των μελλοθανάτων, δεν ανευρέθη»῾

       Οργάνωσε ομάδα στην περιοχή του, με 15 – 20 άτομα, πολεμώντας τους αριστερούς. Κατετάγη στην Χωροφυλακή μετά την απελευθέρωση, διότι είχε γνωρίσει χωροφύλακες στις ομάδες Καραχάλιου και βρέθηκε επικεφαλής αποσπάσματος δυνάμεως 100 +- ανδρών.  Ο Ζάρας άφησε εποχή, έσωσε την κωμόπολη της Ζαχάρως (3.000 κάτοικοι περίπου, εκείνη την εποχή) και δεν είχαμε περίπτωση Μελιγαλά, Καλαμάτας , Πύργου, Χαλανδρίτσας Πατρών. Στο βιβλίο του «Η Ιστορία της Ελληνικής Χωροφυλακής , χρονικής περιόδου 1936 -1950», ο ιστορικός Απόστολος Δασκαλάκης ασχολείται με την 2η επίθεση που έγινε στις 24 Ιουνίου 1948: [ ΒΛΕΠΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ,1*]

Μετά την μάχη της 24ης Ιουνίου 1948 (την «μητέρα των μαχών» της Ζαχάρως), ο επιτελάρχης της Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοικήσεως Πελοποννήσου [Α.Σ.Δ.Π.], συνταγματάρχης Πεζικού Αντώνιος Κολλιόπουλος, επεσκέφθη την Ζαχάρω, ως επιτελάρχης, για να επιθεωρήσει το απόσπασμα Ζάρα, το οποίο, είχε ως φυσιολογικό προϊστάμενο την Διοίκηση Χωροφυλακής στην Τριφυλία, αλλά τακτικώς υπαγόταν στην Ανωτέρα Στρατιωτική Διοίκηση Πελοποννήσου. Ο Α.Κ. εφήρμοσε τις ίδιες μεθόδους που είχε εφαρμόσει πριν 2.352 χρόνια ο θεμελιωτής της Ιστορικής Ιστορίας, ο Θουκυδίδης. Επεσκέφθη το πεδίο της μάχης, παρατήρησε από δω, από εκεί, μέτρησε, συνέκρινε και πήρε καταθέσεις, εξέτασε πολύ κόσμο, από τον ίδιο τον αποσπασματάρχη, τους υπαξιωματικούς, τους οπλίτες, ως και κατοίκους της Ζαχάρως. Βάση όλων αυτών, συνέταξε την κατωτέρω επαινετική για τον Γ.Ζ. έκθεση: [ ΒΛΕΠΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ,2*]

Πριν όμως συντάξει την περίφημη αυτή έκθεση ο Α.Κ., η Α.Σ.Δ.Π., με ημερησία διαταγή στις 26-6-1948, δύο μέρες μετά τη μάχη, λέει και αυτή ορισμένα επίσης επαινετικά πράγματα για τον Γ.Ζ. και το απόσπασμά του.: [ ΒΛΕΠΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ,3*]

Επιπλέον, ο Υποστράτηγος – Διοικητής ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΣΙΓΚΟΥΝΗΣ ζήτησε και ενισχύσεις για τις απώλειες που υπέστη το απόσπασμα Ζάρα, με αναφορά στο ΓΕΣ

[ ΒΛΕΠΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ,4*]

Έγινε μετά η τρίτη μάχη της Ζαχάρως, το πρωί της 13 Οκτωβρίου. Σε εκτενή αναφορά του σε αυτή την μάχη, ο Απ. Δασκαλάκης γράφει ότι ο σκοπός της επιθέσεως ήταν η καταστροφή της Ζαχάρως, η λαφυραγώγηση και ο έλεγχος επί του Κυπαρισσιακού κόλπου και η διακοπή των συγκοινωνιών μεταξύ Αθηνών – Πατρών –Μεσσηνίας.

 «Οι κομμουνισταί, μένεα πνέοντες δια τας αποτυχίας των, παρεσκεύασαν μεγάλην επίθεσιν δι' όλων των δυνάμεων των της περιοχής Μεσσηνίας - Ηλίδος και Λακωνίας. Είχον ανέλθει περίπου εις 1200 συμμορίτας, εκ των οποίων 250 διετέθησαν δι' ενέδρας προς παρεμπόδισιν ενισχύσεων. …. Η αγρυπνούσα εξ 100 ανδρών του Μεταβατικού Αποσπάσματος, 19 οπλιτών της Υποδιοικήσεως και 37 ενόπλων ΜΑΥ φρουρά αντέταξε γενναίαν άμυναν, καθηλώσασα τους λυσσωδώς επιτιθεμένους συμμορίτας. Με όλμους, χειροβομβίδας και οπλοπολυβόλα οι συμμορίται είχον φθάσει εις μικράν απόστασιν από του κέντρου τής κωμοπόλεως, αλλά τα φυλάκια αντείχον. Ο αγών συνεχίζετο λυσσώδης, σχεδόν στήθος προς στήθος, καθ' όλην την πρωίαν τής 13ης Οκτωβρίου, άλλ' εν μέσω μιας κολάσεως πυρός οι γενναίοι άνδρες τής φρουράς συνέχιζον άκαμπτοι τον αγώνα. ….Παρά το εκπληκτικώς άνισον του αγώνος, η φρουρά εκράτει τας θέσεις της μέχρι τής 12ης μεσημβρινής, ότε εφάνησαν αι εμπροσθοφυλακαί του καταφθάσαντος προς βοήθειαν 616 Τάγματος. Μετ' ολίγον κατέφθασαν και αι εκ Πύργου από θαλάσσης σταλείσαι ενισχύσεις. Οι συμμορίται κινδυνεύοντες να κυκλωθούν και αφ' ου υπέστησαν μεγάλην φθοράν, ηναγκάσθησαν να τραπούν εις φυγήν εγκαταλείψαντες άφθονον υλικόν πολέμου και πολλά λάφυρα. Το Απόσπασμα Ζάρα, το όποιον παρά το σχετικώς ολιγάριθμον της δυνάμεως του είχε καταστεί, χάρις εις την ηρωικήν δράσιν του, ο κυριώτερος παράγων της συντριβής του συμμοριτισμού εις την Πελοπόννησον, είχεν υποστεί μεγάλην εξασθένησιν λόγω των σημαντικών απωλειών του. Δια τούτο, κατόπιν εκθέσεως του στρατιωτικού διοικητού Πελοποννήσου την 25 Σεπτεμβρίου 1948, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, στρατηγός Γιατζής, ζήτησε την ταχείαν ενίσχυσίν του δια του κατωτέρω επείγοντος απορρήτου εγγράφου του προς τα Υπουργεία Στρατιωτικών και Δημοσίας Τάξεως».

[ΒΛΕΠΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5*]

        Ο Απ.Δασκαλάκης επίσης γράφει ότι οι κομμουνιστές ήθελαν πάση θυσία να καταλάβουν την Ζαχάρω λόγω της επίκαιρης θέσης της α) από ξηρά για τον έλεγχο της συγκοινωνίας Πατρών –Καλαμών, και β) από θάλασσα, για προσεγγίζουν ελεύθερα τα πλοιάρια από την Αλβανία, τα οποία μετέφεραν πυρομαχικά προς ενίσχυσή τους. Το γεγονός αυτό το επιβεβαιώνει και ο αριστερός ιστορικός Γιώργος Μαργαρίτης, στο ογκώδες βιβλίο του «Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου 1946 – 1949». Γράφει επίσης για την δεύτερη επίθεση στην Ζαχάρω, με τρόπο μεροληπτικό, δίνοντας από ανακριβή έως ψευδή στοιχεία, όπως και η όλη Ιστορία του, γενικά. Εν πάση περιπτώσει, είναι γεγονός ότι το ηθικό των Πελοποννησίων εκείνη την εποχή ήταν πεσμένο και η παρουσία του Ζάρα το ανέστρεψε. Μόνο η κραυγή «Έρχεται ο Ζάρας» αρκούσε να τρέψει τους συμμορίτες σε φυγή. Αυτοί, αντιστρόφως, όταν ήθελαν να σπάσουν το ηθικό των άλλων φώναζαν «Ρε, σκοτώθηκε ο Ζάρας».

        Μετά την λήξη των εχθροπραξιών, ο Γ.Ζ. παρασημοφορήθηκε για την δράση του από τον ίδιο τον βασιλέα Παύλο. Ο πόλεμος τελείωσε τον Αύγουστο 1949 και η δράση του Ζάρα έγινε θρυλική, τόσο στο Κοινοβούλιο, όσο και στον Τύπο της εποχής, που περιέγραφαν με θαυμασμό τα κατορθώματά του. Ο Δήμος Ζαχάρως, το 1953, τον ανακήρυξε επίτιμο δημότη για την προσφορά του στην πόλη. Η αποδοχή του από τις λαϊκές μάζες τον παρότρυνε να συμμετάσχει στην πολιτική, όπου στις 5-3-1950 εκλέγεται πανηγυρικά βουλευτής Μεσσηνίας , με το Κόμμα ‘’Πολιτική Ανεξάρτητος Παράταξις ( ΠΑΠ)’’, των Κ. Κοτζιά, Θ.Τουρκοβασίλη και Κ. Μανιαδάκη. Όμως δεν συνέχισε, ως πολιτικός, αλλά ξαναγύρισε στο ηρωικό σώμα της Χωροφυλακής, από όπου αποστρατεύτηκε το 1975 και εξελίχθηκε ως τον βαθμό του υποστρατήγου.

      

- Ο αποσπασματάρχης Γ. Ζάρας με στολή εκστρατείας.

      Παντρεύτηκε την Καλλιρρόη, το γένος Δέρβη, και απέκτησαν 4 παιδιά, τον Τάκη, την Φανή την Φρειδερίκη και την Καλλιόπη. Αξιώθηκε να καμαρώσει παιδιά και εγγόνια, και τον ανιψιό του, αντιστράτηγο εν ενεργεία. Κατοικούσε μονίμως, κατά την δεκαετία του ’70, , στο Καταράχι του Πύργου μέχρι που αποστρατεύτηκε. Κατά τον ομιλητή κ. Δ.Π., ο Γ.Ζ. ενσαρκώνει τον τύπο του αιωνίου Έλληνα, αυτού που τα καταφέρνει με λίγα, αλλά πάντα τα καταφέρνει και ανατρέπει καταστάσεις. Είναι ψυχικό ατσάλι, έχει ευστροφία, επινοητικότητα, εφευρετικότητα, που αν εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες είχαμε έστω και λίγο από αυτήν, θα μας βοηθούσε να ξεπεράσουμε την σημερινή κρίση.

-Το Θρυλικόν Απόσπασμα Χωροφυλακής Ζάρα. O φόβος και ο τρόμος του συμμοριτισμού εν Πελοποννήσω. Η δράσις τοϋ Αποσπάσματος ιδιαιτέρως εις τας περιοχάς Ολυμπίας - Τριφυλλίας -Αρκαδίας, συνέβαλε τα μέγιστα εις την συντριβήν του συμμοριτισμού εις Πελοπόννησον.

                                                 Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α

1* Η κωμόπολις Ζαχάρω της Όλυμπίας είχε υποστεί επανειλημμένως επιθέσεις από τα συμμοριακά συγκροτήματα της ορεινής Αρκαδίας και Ηλείας. Άλλ' οι άνδρες της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής και του Μεταβατικού Αποσπάσματος Ζάρα είχον γενναίως αποκρούσει άπάσας τας επιθέσεις. Ιδίως αι επιθέσεις τής 21ης Οκτωβρίου 1947 και της 24ης Ιουνίου 1948 διεξήχθησαν μετά πραγματικής λύσσης εκ μέρους πλήρους πολεμικής παρατάξεως κομμουνιστικών δυνάμεων, απέτυχον δε χάρις εις την ηρωικήν αντίστασιν της μικράς εκεί δυνάμεως Χωροφυλακής, μετεχόντων και των κατοίκων, ακόμη και των μαθητών του σχολείου. Είχε δε απονεμηθεί εις την πολίχνην Ζαχάρω ο πολεμικός Σταυρός δια την ηρωικήν δράσιν τών κατοίκων παρά το πλευρό των χωροφυλάκων φρουρών των. Ιδιαιτέρως εκίνησε τον θαυμασμόν η ηρωική δράσις τοϋ Αποσπάσματος Ζάρα, περί του οποίου ασχολήθημεν ήδη. Επρόκειτο περί ενός αληθώς εκπληκτικού, ενωμοτάρχου εν αρχή, ανθυπασπιστού και ανθυπομοιράρχου εν συνεχεία, ο όποιος είχε προαχθεί δις κατά την διάρκειαν του συμμοριτοπολέμου εις την Πελοπόννησον δι' ηρωισμούς και ανδραγαθήματα φθάνοντα μέχρι του θρύλου. Ό Ζάρας επί κεφαλής ανεξαρτήτου μονάδος εξ εκατοντάδος περίπου χωροφυλάκων, είχε καταστεί το φόβητρον των κομμουνιστικών συμμοριών, πολλάς των οποίων είχεν εξοντώσει δια στρατηγικών ελιγμών, ενεδρών και αιφνιδιαστικών επιθέσεων. Πολλάκις τα συνενούμενα και φθάνοντα εις υπερδεκαπλασίας δυνάμεις συμμοριακά συγκροτήματα Πελοποννήσου επεχείρησαν να εξοντώσουν το Απόσπασμα Ζάρα, το όποιον είχε γίνει κάρφος των οφθαλμών των. Αλλ' ο Ζάρας διέφευγε πάντοτε και ενεργών αντεπιθέσεις επέφερε μεγάλην φθοράν εις τους συμμορίτας. Εις τας περιοχάς εις τας οποίας έδρασε το Απόσπασμα Ζάρα οι πληθυσμοί ανέπνεαν, ανέκτων το αίσθημα ασφαλείας και απέκτων εμπιστοσύνην εις το Κράτος.

2* Ο επιτελάρχης τής Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοικήσεως Πελοποννήσου συνταγματάρχης Πεζικού Αντ. Κολλιόπουλος, ως ακολούθως εκθέτει τα τής ηρωικής δράσεως του Αποσπάσματος Ζάρα κατά την μάχην της Ζαχάρως της 26 Ιουνίου 1948:

 -Κατά την 10ην Σεπτεμβρίου 1948 αφίχθημεν εις Ζαχάρω μετά του προσωπάρχου Α.Σ.Δ. Πελοποννήσου αντισυνταγματάρχου Προκοπίου Πλάτωνος, προς επιθεώρησιν του Αποσπάσματος Χωροφυλακής Ζάρα, όπερ τακτικώς υπάγεται υπό την Α.Σ.Δ. Πελοποννήσου. Κατά την εκεί παραμονήν μου ενεργήσας αυτοψίαν επί του πεδίου τής μάχης 24 Ιουνίου και λαβών γνώσιν του σχεδίου αμύνης του Αποσπάσματος κατά την ημέραν τής ως άνω μάχης και αρυσθείς πληροφορίας παρά τε του διοικητού του Αποσπάσματος, των υπαξιωματικών ανδρών και των διανοουμένων κατοίκων τής κωμοπόλεως, διεπίστωσα και συνήγαγον τα κάτωθι συμπεράσματα δια την ως άνω μάχην:

-  Ο διοικητής του Αποσπάσματος είχε κατανείμει την εξ 111 ανδρών μικράν δύναμίν του, εις πέντε φυλάκια μόνιμα επιτηρήσεως και εν τμήμα δυνάμεως διμοιρίας κινητόν δι' εγκατάστασιν ενεδρών και περιπόλων εις θέσεις εναλασσομένας περιφερειακούς της όλης διατάξεως. Το κινητόν τούτο τμήμα την νύκτα τής επιθέσεως είχε τοποθετηθεί εις εξαιρετικώς δεσπόζον σημείον, (αντέρεισμα ύπερθεν του χωρίου Ξηροχώριον) ευρίσκετο δε εις αρκετήν απόστασιν των άλλων φυλακίων επιμελώς κεκρυμμένον. Ή αποστολή του τμήματος τούτου ήτο να αφήσει τον εχθρόν να είσδυση προς τας θέσεις των φυλακίων και εις κατάλληλον στιγμήν να τον προσβάλει αιφνιδιαστικώς εκ των νώτων.

-Η υπόλοιπος δύναμις είχε κατανεμηθεί εις 5 φυλάκια μόνιμα πέριξ και εντός τής κωμοπόλεως. Ελεύθεροι σκοπευταί ανά δύο είχον τοποθετηθεί εις τους αμπελώνας κεκρυμμένοι εις διάφορα σημεία, με εντολήν να αφήσουν τους συμμορίτας νά προχωρήσουν και να τους βάλουν έπειτα εκ των νώτων. Η θέσις των φυλακίων είχε καλώς επιλεγεί, ώστε ταύτα αφ' ενός να αμύνωνται καλώς της θέσεως των, αφ' ετέρου δε ν' αλληλοϋποστηρίζονται δια πυρών.

- Είχον οργανωθεί θέσεις μάχης, προχείρως μεν, αλλά πολύ καλώς και έκαστον φυλάκιον είχεν εφοδιασθεί δι' ικανού αριθμού πυρομαχικών. Η όλη διάταξίς των ήτο τοιαύτη ώστε να εξασφαλίζεται η άμυνα της κωμοπόλεως. Η φυσική μορφολογία του εδάφους της Ζαχάρως δεν προσφέρεται δι' άμυναν, καθόσον η κωμόπολις επεκτείνεται εις αρκετόν βάθος, περιβάλλεται δε εκ πλείστων φυτειών εξ ελαιώνων και σταφιδαμπέλων, χαράδραι δε και κεκαλυμμέναι οδεύσεις οδηγούν τον εχθρόν αφανώς εγγύς τής πόλεως, τόσον εκ των ΝΔ υπορειών του όρους Λαπίθαιον, όσον και εκ των δυτικών τοιούτων του όρους Μίνθης. Δι' αποτελεσματικήν άμυναν και προστασίαν της κωμοπόλεως δια τους ως άνω λόγους άπητείτο δύναμις τουλάχιστον τάγματος. Πώς ο αποσπασματάρχης Ζάρας με 111 μόνον άνδρας κατώρθωσεν ου μόνον να επιτυχή την αποστολήν του, άλλα και να επιφέρει σοβαρωτάτας απώλειας εις τους επιτεθέντας δεκαπλάσιους συμμορίτας κατά την 24ην Ιουνίου; Το μυστικόν τής επιτυχίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η θαυμάσια διάταξις του Αποσπάσματος και το άριστον σχέδιον ενεργείας.

- Η κατανομή τής δυνάμεως του εις 5 φυλάκια, εις καταλλήλους θέσεις αλληλοϋποστηριζομένας, εξηνάγκασαν τον επιτιθέμενον να διασπείρει τας δυνάμεις και τα πυρά του. Η τοποθέτησις ιδία μιας διμοιρίας μακράν τής διατάξεως εις δεσπόζουσαν θέσιν και η εκδήλωσις ταύτης εις την κρίσιμον στιγμήν τής μάχης κατά των νώτων του εχθρού, επέφερε σύγχυσιν και πανικόν εις τους επιδρομείς και συνέβαλε τα μέγιστα εις την επιτυχή έκβασιν του όλου αγώνος. Σπουδαίως συνετέλεσαν οι εντός των αμπελώνων, οίτινες εξεδήλωσαν πυρά κατά των νώτων των συμμοριτών και επέφερον εις αυτούς σύγχυσιν.

- Η συγκέντρωσις απάσης τής δυνάμεως εντός των κωμοπόλεων θα απετέλει ασυγχώρητον σφάλμα, διότι οι συμμορίται ανενόχλητοι και απερίσπαστοι θα συνεκέντρωναν άπαντα τα πυρά των εναντίον του συγκεντρωμένου τμήματος και θα το εξουδετέρωναν ευκόλως. Εάν υπάρχει τις υποστηρίζων την ως άνω άποψιν και καταλογίζων σφάλμα εις τον ανθυπομοίραρχον Ζάραν δια την ληφθείσαν διάταξιν, ασφαλώς, αν δεν άγηται από άλλα ελατήρια, στερείται και της στοιχειώδους τακτικής αντιλήψεως. Το αποτέλεσμα τής μάχης δικαιώνει πλήρως τον ανθυπομοίραρχον Ζάραν.  Αν παραδεχθώμεν ότι η διάταξις ήτο εσφαλμένη πρώτος υπεύθυνος δια τούτο είναι ο προϊστάμενος του Αποσπάσματος Ζάρα διοικητής Χωροφυλακής Τριφυλλίας, όστις προ της μάχης δεν επεσκέφθη το Απόσπασμα Ζάρα δια να υπόδειξη το εσφαλμένον της διατάξεως.

- Κατά την μάχην τής 24.6.48 υπέροχος υπήρξε η διεύθυνσις του αγώνος από τον ηρωικώτατον διοικητήν του Αποσπάσματος ανθυπομοίραρχον Ζάραν. Η μαχητική στάσις του κατά την μάχην, υπήρξε στάσις ήρωος. Άπαντες οι άνδρες κατά την διεξαγωγήν της μάχης πολέμησαν σκληρά επί 12 ώρας κατά πολλαπλασίου εχθρού, με αναλογίαν ένας προς οκτώ. Ό εχθρός μετά λύσσης και κατά κύματα πανταχόθεν επετίθετο με πείσμα, άλλ' ή φρουρά με άφθαστον ηρωισμό, έπληξε θανασίμως τον επιδρομέα και εξηνάγκασε τούτον να υποχώρηση με βαρυτάτας απωλείας εις νεκρούς, τραυματίας και υλικά.

- Αι αλλεπάλληλοι επιτυχίαι και νίκες του Αποσπάσματος Ζάρα περιποιούσι τιμήν δια την Χωροφυλακήν εις τας τάξεις τής οποίας ανήκει τούτο. Η προϊσταμένη του Αρχή αντί να είναι υπερήφανος δια την δράσιν τούτου, συντάσσει εκθέσεις ότι ο διοικητής του Αποσπάσματος δεν ενήργησε καλώς, τα αποτελέσματα όμως των 3 μαχών τής Ζαχάρως μαρτυρούν το αντίθετον. Ο ανθυπομοίραρχος Ζάρας και οι άνδρες του είναι άξιοι να προταθώσι δι' ήθικάς αμοιβάς δια την υπέροχον δράσιν των".

 Σ.Τ.Γ. 18 Όκτωβρίου 1948

Ο Έπιτελάρχης Α.Σ.Δ. Πελοποννήσου ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, Συνταγματάρχης

3* Η Α.Σ.Δ.Π. κοινοποίησε την ως κάτωθι Ημερησίαν Διαταγήν της 26.6.48 :

Α.Σ.Δ.Π. ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ 26.6.48

-Την 24ην Ιουνίου το Απόσπασμα Ζάρα κέρδισε νέαν νίκην, πρόσθεσαν μίαν λαμπράν εισέτι σελίδα εις την ιστορίαν του, το εξαιρετικόν τούτο Απόσπασμα. Υπερχίλιοι συμμορίται από τής 03.00 ώρας χρησιμοποιούντες βαρύν οπλισμόν ενεργούν αλλεπάλληλους επιθέσεις εξ όλων των κατευθύνσεων κατά του υπερασπίζοντος την κωμόπολιν της Ζαχάρως Αποσπάσματος Ζάρα. Διοικητής, βαθμοφόροι και οπλίται Αποσπάσματος με πίστιν προς την νίκην και τον διεξαγόμενον υπό του Έθνους αγώνα και με απόφασιν να πέσωσιν μέχρις ενός αποκρούουν τας διαδοχικάς του εχθρού επιθέσεις, προκαλούντες εις τούτον σοβαράς απωλείας.

- Οι άνδρες του Αποσπάσματος δια της απαράμιλλου αυτοθυσίας και ηρωισμού των αποδεικνύουν δια μίαν εισέτι φοράν ότι η πίστις προς την Πατρίδα και τον αγώνα φέρουν την νίκην, η ψυχή νίκα την ύλην. 49 νεκρούς εγκαταλείπουν οι συμμορίται φεύγοντες και υπέρ τους 80 τραυματίας μεταφέρουν κατησχυμένοι, υπερχίλιοι ΕΑΜοσλαβοβούλγαροι από τους ολίγους Έλληνας. Προς τον διοικητήν, βαθμοφόρους και άνδρας του Αποσπάσματος Ζάρα εκφράζω την πλήρη ευαρέσκειαν και συγχαρητήρια μου. Ο ανθυπασπιστής Ζάρας να υποβάλει προτάσεις ηθικών αμοιβών εις διακριθέντας βαθμοφόρους και οπλίτας αποσπάσματος".

                                 ΤΣΙΓΚΟΥΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Υποστράτηγος – Διοικητής

4* Λόγω των απωλειών ας υπέστη το Απόσπασμα Ζάρα, κατά την μάχην της Ζαχάρως, η Α.Σ.Δ.Π. ζήτησε την ενίσχυσιν του δια τής ως κάτωθι προς το Γ.Ε.Σ. αναφοράς της:

Θέμα: Απόσπασμα Ζάρα Απόρρητος

Προς: Γ.Ε.Σ./Α1 Α.Σ.Δ.Π./Α.Π. 172001/226/Α1 Κοιν:Άπόσπ.Ζάρα-Α1 Σ.Τ.Γ. 909 τη 5.7.48

-1. Κατόπιν τής τελευταίας επιθέσεως των συμμοριτών κατά τής Ζαχάρως η δύναμις του Αποσπάσματος Ζάρα εμειώθη εις οπλίτας καί βαθμοφόρους λόγω των απωλειών ας έσχεν. -2. Το εν λόγω Απόσπασμα αποτελεί την μόνην δύναμιν επί τής οποίας στηρίζεται η ασφάλεια των επαρχιών Ολυμπίας και Τριφυλλίας καί τής σιδηροδρομικής γραμμής Κυπαρισσίας - Πύργου.

-3. Υποβάλλομεν όθεν την παράκλησιν όπως ενεργήσητε μέσω του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως δια την ενίσχυσιν του Αποσπάσματος Ζάρα εις προσωπικόν. Δια του προσωπικού τούτου δέον όχι μόνον να αναπληρωθώσιν αι απώλειαι, αλλά και να αυξηθεί η δύναμις του Αποσπάσματος, ίνα δυνηθεί τούτο να αντεπεξέλθη ευχερέστερον εις την αποστολήν του.     

                                                          ΤΣΙΓΚΟΥΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Υποστράτηγος – Διοικητής

5*: ΕΠΙΣΤΟΛΗ  ΓΙΑΤΖΗ

-1. Μετά επανειλημμένος προσβολάς ας υπέστη εσχάτως το Απόσπασμα Ζάρα υπό ισχυρών συμμοριακών δυνάμεων και τους σκληρούς αγώνας ους διεξήγαγε δια την απόκρουσιν των προσβολών, η δύναμίς του εμειώθη σημαντικώς, ανερχομένη ήδη εις 90 άνδρας.

 -2. Δια τής ανωτέρω δυνάμεως δεν είναι δυνατός ο έλεγχος τής περιοχής Ζαχάρως, ήτις εν τούτοις αποτελεί ενδιαφέρουσαν ζώνην της Πελοποννήσου, καθ' όσον εκτός του ότι είναι πυκνότατα κατωκημένη και λίαν εύφορος, υπάρχουν πληροφορίαι ότι οι συμμορίται προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τας ακτάς δια την διοχέτευσιν εκείθεν πολεμικού υλικού.

-3. Επειδή το Απόσπασμα τούτο μέχρι σήμερον έχει σημειώσει επιτυχίας, ο δε διοικητής του έδωσε δείγματα διοικητικής ικανότητος, παρακαλούμεν όπως διπλασιασθεί η δύναμις του Αποσπάσματος, ίνα δύναται τούτο δια μέρους τής δυνάμεως του να ενεργεί επιδρομάς και αναγνωρίσεις εις μεγάλην ακτίνα, προς αποτελεσματικόν ελεγχον τής περιοχής δια την εξύψωσιν του φρονήματος του λαού και την απαγόρευσιν εφοδιασμού εκείθεν των συμμοριτών από θαλάσσης.

4. Το Γ.Ε.Σ. ενίσχυσε το Απόσπασμα Ζάρα σημαντικώς δι' οπλισμού 

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΖΑΡΑ

Γεια σου βρε Ζάρα, αθάνατε, βρε Ζάρα παλικάρι,

 Που μες την Πελοπόννησο, σε είχαμε καμάρι,

Τα πολυβόλα σου βογκούν, οι όλμοι αναστενάζουν

Και στης Ζαχάρως τα βουνά, τα αδέρφια μας φωνάζουν

 http://www.youtube.com/watch?v=9kB7f_YFnWw

                                                ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΚΕΙΜΕΝΟΥ

                                                           ΘΩΜΑΪΣ  ΠΑΡΙΑΝΟΥ