ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ  ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ  ΜΑΧΗΤΩΝ  ΚΑΙ  ΦΙΛΩΝ

ΤΗΣ  ΕΘΝΙΚΗΣ  ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗΣ  ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ  ‘Χ’

  ΑΠΟΦ. ΑΝΑΓΝ.  ΠΡΩΤ.  ΑΘΗΝΩΝ  3596 / 1989

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 64, 6^ος  ΟΡΟΦΟΣ, ΤΚ 106 77,  ΤΗΛ. 2103801836

E – MAIL: "ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ «Χ»" ethnikiantistasix@gmail.com

                        "THOMY PARIANOY" <thomyparianou@yahoo.gr>

                                   http://ethnikiantistasix.blogspot.com

 ΔΙΑΛΕΞΗ  ΕΛΙΝΑΣ ΜΑΣΤΕΛΟΥ –ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑ,  ΓΙΑ ΠΑΥΛΟ ΜΕΛΑ

        Την Τετάρτη, 16 ‘Οκτωβρίου καὶ ὣρα 7.00 μμ., στην Αίθουσα Διαλέξεων ‘ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ – ΔΙΓΕΝΗΣ’ (Πανεπιστημίου 64 -6^ος  Όροφος), πραγματοποιήθηκε  εθνωφελής εκδήλωση, με θέμα:

‘’Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑΣ  ΠΑΥΛΟΣ  ΜΕΛΑΣ’’ και ομιλήτρια την λογοτέχνιδα , κ.ΕΛΙΝΑ ΜΑΣΤΕΛΟΥ - ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑ

       Η κ. Ε.Μ – Γ στην αρχή αναφέρθηκε στην Ελλάδα που έζησε ο Παύλος Μελάς (τέλη 19^ου- αρχές του 20^ου αι. ), μία Ελλάδα κατακερματισμένη, ανίσχυρη, βορά των σκοπιμοτήτων και των σχεδίων ύπουλων εχθρών, φθονερών γειτόνων και αρπακτικών συμμάχων. Δεν διαφέρει και πολύ από σήμερα, όμως τότε βρέθηκαν άνδρες με πατριωτισμό και ηθικό ανάστημα και ανέτρεψαν, με τους αγώνες, τις θυσίες τους και με την ίδια τους την ζωή, την τραγική εκείνη πραγματικότητα. Προετοίμασαν το έδαφος, πριν από 1904, ώστε η τότε μικρή Ελλάς (Μοριάς, Ρούμελη, τμήμα Θεσσαλίας και μερικά νησιά), να φθάσει, με τους νικηφόρους πολέμους  του 1912 – 13, να κερδίσει την υπόλοιπη Θεσσαλία, τμήματα της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης, και να γίνει κράτος υπολογίσιμο, με οντότητα και όραμα εθνικής ολοκληρώσεως.    

        Ανάμεσα σε εκείνους τους ξεχωριστούς ήρωες κατέχει εξέχουσα θέση ο Ηπειρωτικής καταγωγής νεαρός βλαστός μιας από τις πιο λαμπρές οικογένειες τις τότε Αθηναϊκής κοινωνίας, ο ΠΑΥΛΟΣ  ΜΕΛΑΣ . Με το υψηλό του ανάστημα και κόντρα στις μεμψιμοιρίες των συγχρόνων του, τράβηξε εμπρός με την συνείδηση ότι είχε να επιτελέσει ένα έργο Ελληνικό και χριστιανικό, υπέρ των υποδούλων μαρτύρων αδελφών. Μας το φανερώνουν οι επιστολές του προς την αγαπημένη του σύζυγο, Ναταλία. Το πύρωμα της ψυχής του τον οδήγησε εκεί όπου η θυσία του φώτιζε τις κοιμισμένες εφησυχάζουσες συνειδήσεις της εποχής του. Ο θάνατός του σηματοδότησε μία από τις λαμπρότερες σελίδες της Ιστορίας μας, αυτή του Μακεδονικού αγώνος  και απετέλεσε ένα φωτεινό παράδειγμα αγνού, ανιδιοτελούς ήρωος, το οποίο βρήκε πολλούς μιμητές στα χρόνια που ακολούθησαν.

       Η καθημερινή πραγματικότητα της εποχής εκείνης ήταν η διπλή σκληρή κατοχή του Ελληνικού Μακεδονικού στοιχείου από Βούλγαρους και Τούρκους και η εγκατάλειψή του από το λεγόμενο ‘Αθηναϊκό Κράτος’. Και όμως, οι Μακεδόνες αυτοί είχαν Ελληνική συνείδηση και πολεμούσαν, με τα φτωχά μέσα που διέθεταν, Βούλγαρους και Τούρκους / Τουρκαλβανούς, προκειμένου να τους διώξουν και να ελευθερώσουν τα εδάφη τους. Υπάρχουν κάποιοι συγγραφείς που έγραψαν για τον Π.Μ. και τα έργα τους αυτά, αν και είναι σχετικώς άγνωστα, μας βοηθούν να μπούμε στο κλίμα της εποχής εκείνης. Ένα από αυτά είναι ο ‘’ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΩΤΤΑΣ’, της Μακεδονίτισσας βραβευμένης λογοτέχνιδας κ. ΓΑΛΑΤΕΙΑΣ  ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ – ΣΟΥΡΕΛΗ, από το οποίο επισημάνθηκαν τα κάτωθι κεφάλαια:

- Μαχαίρι, φωτιά και σίδερο:

Περιγράφεται μία μάζωξη Βουλγάρων πρακτόρων, στους οποίους δίνει γραμμή δράσης ο ΝΤΑΜΙΑΝ ΓΚΡΟΥΕΦ , για το πώς θα εκβουλγαρίσουν την Μακεδονία, εξαφανίζοντας το Ελληνικό στοιχείο.

- Να πεθάνεις για να καρπίσεις :

Ο καπετάν Κώττας ανακοινώνει, εμμέσως πλην σαφώς, (βάζοντάς τα με τον τρομερό Τουρκαλβανό  ΚΑΣΙΜ  ΜΠΕΗ  ΚΟΠΕΣΤΤΣΑ ) , την απόφασή του να δώσει και την ζωή του ακόμα, πολεμώντας για την ελευθερία της Μακεδονίας.

- Η Ανάσταση της Μεγάλης Πέμπτης :

Θρησκευτικά, η Μεγάλη Πέμπτη είναι μία ημέρα πένθους για την Ορθοδοξία μας, αλλά εκείνη η Μ. Πέμπτη ήταν ημέρα χαράς, γιατί τότε ο καπετάν Κώττας σκότωσε τον Τουρκαλβανό τύραννο Κασίμ μπέη.

- Η μεγάλη έκπληξη

Οι Βούλγαροι τότε έβαζαν τους Έλληνες  με το ζόρι να υπογράψουνε ότι ήτανε με την (Βουλγαρική) Εξαρχία και, ότι ήσαν και Βούλγαροι (επειδή ήσαν σλαβόφωνοι). Ο μουχτάρης (Πρόεδρος Κοινότητας) και αζάδες (κεφαλές του χωριού, σύμβουλοι) πήγαν, λοιπόν, στον δάσκαλο, να τους ετοιμάσει ένα ‘χαρτί΄, για να το στείλουν στο Πατριαρχείο, ότι ξαναγυρνάνε στην Ορθοδοξία και ότι είναι Έλληνες. Οι αγώνες του καπετάν Κώττα και του επισκόπου Γερμανού Καραβαγγέλη , Μητροπολιτη Καστοριάς κατά των Βουλγάρων τους έδωσαν θάρρος.

Η μεγάλη τους έκπληξη ήταν ότι ανακάλυψαν πως ο δάσκαλος … δεν ήξερε γράμματα, αλλά αυτό δεν ήταν τόσο αφύσικο κάτω από τις τότε υπάρχουσες συνθήκες. Και ένας ‘αγράμματος’ Έλληνας δάσκαλος ΄(που μιλούσε Ελληνικά στα παιδιά και κρατούσε ψηλά την Ελληνική εθνική συνείδηση) ήταν απείρως καλύτερος από τον προηγούμενο Βούλγαρο δάσκαλο, που είχαν και τους ‘πιπίλαγε το μυαλό’. 

 - Στα βασίλεια του Κώττα (16 -3 -1904)

Περιγράφεται η συνάντηση και οι συνομιλίες που είχε ο Π.Μ. με τις κεφαλές του χωριού, στο σπίτι του καπετάν Κώττα. Τους εξήγησε τον τρόπο που θα τους βοηθούσε αυτός και οι σύντροφοί του ‘’από την Αθήνα’᾿ Ο καπετάν Κώττας, παράλληλα, ενθάρρυνε τους συμπατριώτες του να αγωνισθούν, πρώτα από όλα, για την λευτεριά τους. Από τα ανωτέρω αποσπάσματα, φαίνεται ο θαυμασμός που έτρεφε ο Π.Μ. στον καπετάν Κώττα, για τους αγώνες του και την προσωπικότητά του, με έναν απλό και ανιδιοτελή τρόπο, χωρίς ο ίδιος να αισθάνεται ανώτερος απέναντί του, λόγω της θέσης και της καταγωγής του. Επίσης, ο Π.Μ. συγκινήθηκε από την υποδοχή που του ετοίμασαν ο δάσκαλος και τα παιδιά, και τα αισθήματα αγάπης, που του έδειξαν οι χωριανοί.

 Το κοινό ερώτημα ήταν «Τι κάνουν εκεί στην Αθήνα;;»

       Στην Αθήνα είναι γνωστό τι έκαναν: μία ομάδα ανθρώπων μίλαγε και φώναζε για την Μακεδονία, μεταξύ των οποίων και ο πεθερός του Π.Μ., πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1910, Στέφανος Δραγούμης, που καταγόταν από το χωριό  Βογατσικό Καστοριάς, και ο γιός του ‘Ιωνας, ο οποίος υπηρέτησε το 1902, ως υποπρόξενος , στο Μοναστήρι και εν συνεχεία στην Ανατολική Μακεδονία στο Προξενείο Σερρών, στην Ανατολική Ρωμυλία στο Προξενείο του Πύργου και στη Θράκη στο Προξενείο  Φιλιππούπολης, ως το 1907. 

       Αυτό που φαίνεται μέσα από τις επιστολές του Π.Μ. στην γυναίκα του και τις γονεϊκές τους οικογένειες , είναι το πόσο πολύ αγαπούσε και αυτήν και τα παιδιά τους. Αλλά αυτή  η ώθηση να τον σπρώχνει προς την Μακεδονία έλεγε και ο ίδιος ότι ήταν ακατανίκητη!! Ο ίδιος τα είχε όλα στην Αθήνα, ήταν ερωτευμένος με την γυναίκα του, λάτρευε και τα δύο μικρά του παιδιά και ‘’είχε να χάσει’’ αφήνοντάς τα όλα αυτά πίσω του, για να πάει να πολεμήσει. Αλλά αυτό κάνει την θυσία του ακόμα μεγαλύτερη.  Είχε κόψει τις ‘αλυσίδες’ που δένουν τους κοινούς θνητούς με τον υπόλοιπο κόσμο (οικογένεια, παιδιά, καριέρα, περιουσία) και που τον τράβαγαν προς τα κάτω, και για αυτό ανέβηκε προς τα πάνω. 

ΕΚΔΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ   

     Υπάρχουν διάφορες εκδοχές, με πρώτη και καλύτερη ότι εκπυρσοκρότησε το όπλο του πρωτοπαλλήκαρού του, Νικόλαου (Λάκη) Πύρζα   και αυτό τον εφόνευσε. Άλλη καταφέρονται κατά του Θεόδωρου Ντίνα, ο οποίος φέρεται ότι αποκεφάλισε το σκήνωμα του Π.Μ. και έθαψε το κεφάλι στο Πισοδέρι, για να μην το αναγνωρίσουν οι Τούρκοι.

       Η ίδια η Ν.Μ. στο βιβλίο της γράφει ότι ο Π.Μ. είχε κατέβη, στην αυλή του σπιτιού όπου ήταν οχυρωμένος αυτός και τα παλληκάρια του και πυροβόλησαν έναν Τούρκο που επιχειρούσε να μπει μέσα, και τελικά έπεσε εκεί. Όταν άρχισε να νυχτώνει, ο Π.Μ., με τον Ντίνα και τον Κρητικό Γιώργο Στρατινάκη, κατέβηκαν στον περίβολο και ο Στρατινάκης πήγε να πάρει το όπλο του πεσμένου Τούρκου. Ακούστηκε ένας πυροβολισμός και ο Π.Μ. χτυπήθηκε στην κοιλιά και αργότερα πέθανε, μέσα σε φρικτούς πόνους. Πριν πεθάνει ζήτησε τον φίλο του Νίκο Πύρζα, και του ανέθεσε να παραδώσει τον σταυρό που φορούσε στη σύζυγό του, και το όπλο του στο γιο του Μίκη και μετά….

«….Πονώ, είπε σιγά και ξεψύχησε. ‘Ήταν Τετάρτη, νύχτα, 13 Οκτωβρίου 1904».  

        Ο κουνιάδος του ΙΩΝ  ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ   γράφει στο ‘’ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΗΡΩΩΝ ΑΙΜΑ’’  πως ο θάνατος του Π.Μ. θύμισε στο αδιάφορο ‘’Αθηναϊκό Κράτος’’  ότι υπάρχει μία Μακεδονία που αγωνίζεται ενάντια στην διπλή κατοχή Βουλγάρων και Τούρκων, άναψε κάποιες σπίθες πατριωτικού ενθουσιασμού, (που όμως για τους περισσότερους ήταν παροδικές ), και προέτρεψε τους νέους να τρέξουν να σώσουν την Μακεδονία, λέγοντας:

«Να ξέρετε πως αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει. Θα μας σώσει από την βρωμιά όπου κυλιούμαστε, θα μας σώσει από  την μετριότητα και την ψοφιοσύνη, θα μας λυτρώσει από τον αισχρό τον ύπνο, θα μας ελευθερώσει. Αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, Ε  μ ε ί ς  θα σωθούμε».

       Και στον επίλογο του βιβλίου του λέει τα εξής προφητικά και διαχρονικά:

« Από τον 20 αιώνα, από σήμερα, από μας που ζούμε τώρα, αρχίζει για την Ελληνική φυλή νέα εποχή, αλλάζει η Ιστορία (και αναφέρεται  στους νικηφόρους αγώνες των Ελλήνων εναντίον των Βουλγάρων, που πρώτος ξανάρχισε ο Πάυλος Μελάς). ….Από τον Βορρά, πάντα γενεές βαρβάρων θα πλακώνουν για να πνίξουν την Ελληνική φύτρα. Έλληνες, η φύτρα σας σε γης Ελληνική γεννιέται, ξεφυτρώνει, θεριεύει και φυτρώνει. Γενεές κλεφτών ας στέκονται παντοτινά σκοπιά, ακούραστοι, στα σύνορα τα βορεινά, για να φυλάγουν τα Ελληνικά, τα άγια χώματα. Είναι ανοιγμένος τώρα, μπροστά στα θολωμένα μάτια σας, τα σκοτισμένα, ένας δρόμος αληθινός, δρόμος ζωής και πολέμου. Αν θέλετε, πάρετέ τον. Αν δεν σας αρέσει πάλι τούτος, βρίσκονται και άλλοι, αληθινοί και αυτοί, δρόμοι ζωής και πολέμου, διαλέξτε και πάρτε. ΕΙΔΕΜΗ, ΣΑΠΙΣΤΕ  ΕΚΕΙ  ΠΟΥ  ΕΙΣΘΕ».                

       Πριν 9 χρόνια ακριβώς, για την επέτειο των 100 ετών από τον θάνατο του Π.Μ., οι  Εκδόσεις ‘’ΠΕΛΑΣΓΟΣ’’, εξέδωσαν το βιβλίο της Ναταλίας Μελά:  

«ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ, ΒΙΟΦΡΑΦΙΑ, 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ », ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ 2004.

Στο τελευταίο κεφάλαιο ‘’ΑΝΤΙ  ΕΠΙΛΟΓΟΥ’’, η κ. Ελ. Μ.- Γ. εκφράζει τις δικές της σκεψεις. Συμφωνεί με τον Ίωνα Δραγούμη ότι ο δρόμος μας οδηγεί στα βόρεια σύνορά μας, όπου υπάρχει ένα τόξο από αγκαθωτό συρματόπλεγμα, το οποίο χωρίζει τα λάθος και κακώς οριοθετημένα σύνορά μας από τα  αλύτρωτα σκλαβωμένα μας εδάφη. Το τόξο αυτό το πήραν οι σλαβόφρονες και ονόμασαν ‘’Ουράνιο Τόξο’’ το ανθελληνικό τους κόμμα που δρα παράνομα, καταχρηστικά και προπαγανδιστικά στον Ελλαδικό χώρο, σκάβοντας τον λάκκο της χώρας που τους ανέχεται, τους τρέφει και διαφυλάττει τα ‘’δημοκρατικά τους δικαιώματα’’. Μάλιστα, μετά από τόσες θυσίες και τόσο αίμα! 

         Ο Παύλος Μελάς στα 34 του χρόνια, έχοντας απαρνηθεί, με την θέλησή του, τα προνόμια που του είχε δώσει η ζωή απλόχερα, χάριν της Ελευθερίας της Μακεδονίας, της έδωσε ,τέλος, και το τελευταίο που του είχε απομείνει δικό του: ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ!!

Συγκλονίστηκε ολόκληρη η Ελλάδα όταν μαθεύτηκε πως στην Μακεδονία εκείνον τον Οκτώβρη του 1904 άφησε την τελευταία του πνοή ο Παύλος Μελάς. Ανάμεσα σε αυτούς που συγκλονίστηκαν ήταν και ο μεγάλος εθνικός ποιητής Κωστής Παλαμάς, που έγραψε για τον θάνατο του παλληκαριού:

«Σε κλαίει ο λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι

Στον τόπο, που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλληκάρι.

Πανάλαφρος ο ύπνος σου. Του Απρίλη τα πουλιά

Σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,

Και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες,

Σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες.

Πλατειά του ονείρου μας η γη και απόμακρη.

Και γέρνεις  εκεί και σβεις γοργά.

 Ιερή στιγμή.

Σαν πιο πλατειά τη δείχνεις, και τη φέρνεις σαν πιο κοντά!»

      Ο θάνατος του Π.Μ., όπως το είχε ζητήσει ο Ιων Δραγούμης, έγινε εγερτήριο σάλπισμα για τους νέους με ιδανικά και οράματα, έγινε εφαλτήριο νέων αγώνων, όπως πιστοποιεί ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, με το ποίημά του "Παύλος Μελάς", που δημοσίευσε στις 22 Οκτωβρίου 1904, την ημέρα του μνημόσυνου του Π. Μελά στην Αθήνα:  "Φέγγει τη νύχτα η ξαστεριά στους δρόμους τους μεγάλους,

                       μήπως ο πλάνος, πού’ ρχεται, διαβάτης τους ευρεί,

                       αλλά καλλίτερα οδηγεί ένα καντήλι τάφου,

                       που ο σκοτωμένος τ’ άναψε και μας ακαρτερεί..."

        Άρχισαν να φθάνουν στην Μακεδονία για να πολεμήσουν, μαχητές από όλη την Ελλάδα: Κρητικοί, Μανιάτες και λοιποί Πελοποννήσιοι, Ρουμελιώτες, Ηπειρώτες, ακόμα και Μικρασιάτες και Κύπριοι. Με επικεφαλής τον Ιερό Κλήρο της Μακεδονίας έγραψαν σελίδες δόξης και ηρωισμού, κάτω από πάρα πολύ σκληρές συνθήκες. Μα οι αγώνες τους, η θυσία τους έμειναν αδικαίωτα, ατέλειωτα και μας ακαρτερούν.

        Τον δρόμο της ‘’ζωής και του πολέμου’’ επέλεξαν να βαδίσουν χιλιάδες ανώνυμοι και από τις μεταγενέστερες  γενιές,  όπως οι ήρωες και ηρωίδες της εποποιίας τους 1940 – 1949, τα παλληκάρια της ΕΟΚΑ στην Κύπρο, με επικεφαλής τον Γεώργιο Γρίβα – Διγενή, οι Βορειοηπειρώτες ενάντια στους Αλβανούς εξουσιαστές, οι πιλότοι μας στο Αιγαίο αναχαιτίζοντας τις Τουρκικές παραβιάσεις, οι Κύπριοι και Ελλαδίτες μαχητές, ενάντια στην Τουρκική εισβολή και κατοχή της μαρτυρικής μας Κύπρου, και τόσοι άλλοι.

         Μήπως πρέπει να κάνουμε και εμείς αυτήν την υπέρβαση, αυτό το βήμα;; Θα ακολουθήσουμε, λοιπόν, τον δρόμο των παλληκαριών, τον δρόμο που χάραξε πριν από 109 χρόνια ο Παύλος Μελάς, ή ‘’θα σαπίσουμε εδώ που είμαστε’’;;

Ο αγώνας είναι εδώ,  χθες σήμερα, αύριο, στους δρόμους και τις πλατείες των  πόλεων και των χωριών μας, στις γειτονιές και  στα σπίτια μας, στα βόρεια σύνορά μας.

      Τέλος,  η κ. Ε.Μ.- Γ. έκλεισε την ομιλία της με το ποίημα ενός αστυνόμου από την Ήπειρο, το οποίο πρωτοδημοσιεύθηκε στο Χριστιανικό περιοδικό «Η  ΔΡΑΣΙΣ  ΜΑΣ», με τίτλο              

                                     ‘’ ΟΡΑΜΑ  ΧΡΕΟΥΣ’’    

         

  - Νύχτα στα σύνορα, Δεκέμβρης, κρύο, σε δάσος ξέφωτο λάμπ’ η σκοπιά,

Τριγύρω σμάριαζε η διμοιρία, δυο – τρεις ξεκόψανε, πιασαν σκοπιά.

- Σε κάποιον ξέρακα, σάπιο ελάτι, την πλάτη έγειρε ο λοχαγός,

Είχε μερόνυχτα να κλείσει μάτι, ύπουλος στέκεται αντίκρυ εχθρός

- Σλάβος που κάρφωσε θολό το βλέμμα, σε χώμα πάντοτε Ελληνικό,

Μακεδονία μας !!! Ποτίζεις μ’ αίμα, κάθε λουλούδι σου, κάθε φυτό.

- Για μιας ξαφνιάστηκε!! Μπροστά του στέκει άνδρας ψιλόλιγνος και τον θωρεί,

Στο’ να το χέρι βαστά ντουφέκι, του εφάνη και άλλοτε τον είχε δει …

- Πούθε να ‘ρχότανε την ώρα εκείνη? Με βήμα ανάλαφρο και σταθερό,

Τον επροσπέρασε, χωρίς βιασύνη και ανηφόρισε προς το βουνό.

- «Στάσου», του φώναξε, «τι πας να κάνεις? Ενέδρες έχουν οι Σκοπιανοί,

Σκέψου τα νιάτα σου π’ άδικα χάνεις, γίνονται χάρισμα στην μαύρη γη».

- Εκοντοστάθηκε, αργά γυρίζει, ρίγος διαπέρασε τον λοχαγό,

Ο ξένος ήρεμος τον ατενίζει και τ’ αποκρίνεται : «Τι να σκιαχτώ?»

- Κι αν βόλι άσπλαχνο μας βρει στην μάχη, κι έτσι για πάντοτε μείνουμε εδώ,

Τι τιμιότερο από το να’ χει Έλληνας σάβανο το χώμα αυτό;».

- Είπε και χάθηκε, όπως εφάνη, νύχτα τον τύλιξε και καταχνιά…

Ο αέρας σφύριξε: «Έχει πεθάνει, τον λέγαν κάποτε ΠΑΥΛΟ  ΜΕΛΑ»  

                                     Επιμέλεια Κειμένου :  ΘΩΜΑΊΣ  ΠΑΡΙΑΝΟΥ